Church of the Holy Sepulchre

Old city  denen eski şehir birçok ziyaret yeri ile dolu ..Bunlardan hristiyanlar için en önemlileri arasında  başta gelenlerden biri Kutsal Kabir Kilisesi adını taşıyan  batılıların  Holy Sepulchre dedikleri kilise. Hz. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra yürütülerek getirildiği ve öldüğü yer olarak rivayet edilen yer. Bu yerin üzerine kilise inşası internet bilgisine göre milattan sonra Constantin'in annesi Helena 'nın Kudüs ziyareti sonrasında yapılmış. 

Falih Rıfkı Atay (1894-1971) da Kıyamet Kilisesi’nde  şöyle bahsediyor:

"Zeytindağı’nın tepesindeyim. Lut denizine ve Gerek dağlarına bakıyorum. Daha ötede Kızıldeniz’in bütün sol kıyısı, Hicaz ve Ye-men var. Başımı çevirdiğim zaman Kamame Kilisesi’nin kubbesi  gözüme batıyor; burası Filistin’dir. Daha aşağıda Lübnan var, Su-riye var. Bir taraftan Süveyş Kanalı’na, öbür taraftan Basra Kör- fezi’ne kadar çöller, şehirler ve hepsinin üstünde bizim bayrağımız! Ben bu hudutsuz imparatorluğun çocuğuyum.

Kamame Kilisesi’nin Hristiyan milletler arasında bölünmüş oldu- ğunu bilirsiniz, içerisinin her parçası ve bütün kilisenin her hizmeti bir başka cemaatindir. Bu cemaatler yalnız anahtarı pay edememiş-lerdi. Onun için Kamame’nin anahtarı bir hocanın elindedir. Bü-tün bu kıtalarda biz işte bu hocanın vazifesini yapıyoruz: Ticaret,kültür, çiftçilik, sanayi, binalar, her şey Arapların veya diğer devletlerindir. Yalnız jandarma bizim idi; jandarma bile değil, jandar-manın esvabı.İsa’nın mezarı, üstünü temizlemenin sevabı pay edilemediği için toz toprak içindedir. İpi koparak düşen çanı hiç kimse kaldırıp ye-rine takamaz. Beytüllahim Kilisesi de böyle idi: Enver Paşa kilise camlarının niçin kırık bırakıldığını sorduğu zaman, masraf etmek sevabını milletlerin paylaşamadığını ve her teşebbüsün arkasından kan ve kavga çıktığını söylemişlerdi. Başkumandan, kiliseyi bir jan-darma müfrezesi ile sardırdı ve kilisenin pencerelerine yeni camlar ancak öyle takılabildi."

Kutsal Kabir kilisesinin önden görünüşü..

Turistlerin içeri girmek için sıraya girdikleri yerde ne var  bilemiyorum. Kuyruk uzun olunca beklemeye enerjim kalmadı açıkçası..

Bu el sürülen taş İsa'nın üzerine yatıldığına inanılan taş. Uzun zaman ıslak kaldığı rivayet.. Gelenler ellerini, eşyalarını taşa sürerek kutsamış oluyorlar herhalde..

Buraya kadar gelmişim.. Ben de elimi taşa sürmeden durmam tabii ki..

Kilise çıkışından sonra eski şehirin labirentlerine dalıyorum. Damascus Gate'e yani Şam Kapısı'na doğru gidiyorum. Rehber kitaplarda adından çokça bahsedilen Abu Şukri'nin dükkanına.. Humus, felafel ustası .. herhalde ikinci, üçüncü kuşak mirasçıları işletiyor.

   Meşhur Via Dolorasa.. çile yolu..

   Abu Şükrü'nün dükkanı önündeyim nihayet..Küçük bir dükkan.. Hijyen arama...

 

Abu Şükrü'nün dükkan uyduruk..basit bir masa sandalye.. ortalık çok da temiz görünmüyor. Rehber kitaplarda humus ve felafel lezzeti ile tanınıyor.. ben de deneyelim dedim. Tadımlık   humus ve falafeli 15 şekel..yanında turşu, üç adet küçük pide benzeri ekmek.. Humus'un nohut tahin karışımı olduğunu söyleyelim ana malzeme olarak.. baharat vb. ayrı..falafel de yine nohuttan yapılan bir tür köfte.. yağda kızartılıyor..üzerine susam serpiştiriliyor. soğuk servis ediliyor.. ilk defa tatmış oldum ..ama lezzetli olduğunu söylemeliyim.

Abu Şükrü'den sonra  Gethsemane  bahçelerine gitmek için yol soruyorum bir Arap'a. O da İngilizce bilen ve  hemen yolun çatalında turist gözleyen orta yaş üstü birini durmakta olan birine işaretiyle  hemen yanımda bitmesi bir oldu.. adam hem anlatıyor hem de benimle yürüyor.. bu yardımseverliğin hayrına olmadığını anlayıncaya kadar 150 metre mesafe içinde  Meryemin doğduğu yeri ve Lion  Gate'i görmüş oldum.. Adamdan,  tamam sen buraya kadar deyip  50 Şekel bayıldıktan sonra kurtulabildim.

Lion Gate .. aslanlı kapı.. girişin sol üst tarafında iki küçük aslan kabartmasından dolayı bu ismi taşıyor. 

 Lion Gate'den çıkışta yol aşağı doğru iniyor.. aşağıdaki vadi Kidron vadisi.. yolun solunda Yusufiye mezarlığı.. Türk Hükümeti TİKA aracılığıyla İslam mezarlığının duvarlarını 2010'da yaptırmış..

 Karşı bahçelik gözüken yer Gethsemane bahçeleri..

 

Tomb of the virgin mary .. Hz. Meryem'in mezarının olduğu rivayet edilen türbe..

All Nation Church..a giden bahçe..

 Kidron Vadisinden  karşı tepede Old City'yi çevreleyen surlar..

 All Nation Church..

 

 

 Hz. İsa'nın zamanından kalma olduğu sanılan zeytin ağaçları..Önünde poz vermeden olmaz

Maria Magdelena kilisesine kapısına kadar gittik ama kapalıydı içeri giremedim..

 Old City tarafından Kidron Vadisi..Sarı Kubbeli yapı Maria Magdelena Kilisesi

 Mezar yerleri ...Yahudilerin yüksek paralar vererek gömülmek istedikleri mezarlıkları . Mount of Olive .. İlk dirilecek olanların mezarları deniliyor..

Akşam güneşi artık alçalmaya başladı.. bütün gün kutsal sayılan yerleri dolaşmaktan ayaklarım ayakkabı içinde perişan oldu .. ben de ayakkıları çıkarıp bir süre çorapla dolaştım.. 23 Haziran 2015 bu günlük bu kadar..